Klimaatakkoord: u bent nooit te machteloos om het verschil te maken

De internationale Klimaattop was een teleurstelling. Het Nederlandse Klimaatakkoord biedt de fossiele machthebbers te veel ruimte de dans te ontspringen. Een eindejaarsblog met een slotadvies: tref onafhankelijk van de leiders zelf maatregelen. Zoals de vijftienjarige Greta Thunberg (foto) ons leerde: U bent nooit te machteloos om zelf het verschil te maken.

Hoofddoel van de Klimaattop van 2018 in Polen was het aanscherpen van het Parijse akkoord uit 2015. Helaas hebben de 200 deelnemende landen dit niet voor elkaar gekregen. Geen enkel land of continent kreeg in Polen de handen op elkaar voor een vooruitstrevender akkoord. Terwijl de perspectieven over de opwarming alleen maar negatiever worden. Wetenschappers hebben de verwachte opwarming van 1,5 graden opgeschroefd naar 2. De eilanden die directe dreiging ervaren door de gevolgen van de opwarming, zagen dit met lede ogen aan. De stijgende zeespiegel bedreigt zeven eilanden en eilandengroepen. Een aantal is al in zee verdwenen.

VS grootste internationale klimaatdwarsbomer

De VS was de grote dwarsbomer tijdens de top. Zij kondigden drie jaar geleden al aan in 2020 uit het Klimaatverdrag te stappen. Europa bleek in Polen te verdeeld om op te staan tegen de tegenstribbelende industriële grootmacht.

In september, tijdens de VN top in New York leggen alle 200 landen hun plannen op tafel. Deze moeten de uitstoot van CO2 binnen hun landsgrenzen aantoonbaar verlagen. Het plan om de uitstoot van CO2 te reguleren met emissiekredieten hebben de landen met elkaar uitgesteld tot de klimaattop in Chili van eind 2019. Wat wel doorgaat: rijke landen gaan ontwikkelingslanden financieel steunen, zodat ook zij de uitstoot kunnen verlagen. Kortom: er is geen enkele concrete maatregel genomen, alleen maar afkoop in de vorm van geld.

Het Nederlande concept-Klimaatakkoord, vlak voor Kerstmis gepresenteerd door de Nederlandse regering, moet de doelen van het Parijse klimaatakkoord waarmaken.

De uitstoot van CO2 moet in 2030 met 49 procent verminderen en in 2050 met 95 procent ten opzichte van 1990. In concept staan honderden afspraken die bedrijven, lobbyorganisaties en de politiek met elkaar hebben gemaakt om dit waar te kunnen maken.

Vier afspraken uit het Hollandse concept-Klimaatakkoord

1. In 2021 moeten bedrijven een door de overheid goedgekeurd CO2-bespaarplan voorleggen aan de overheid. Geen plan of een goedgekeurd plan aan de laars lappen leidt tot een boete. Voor maken en uitvoeren van de plannen krijgen de vervuilers subsidie. Belangrijke kritiek: veel deelnemers aan de onderhandelingstafel hadden liever gezien dat er binnen afzienbare tijd een heffing zou komen op de CO2-uitstoot. Hiermee zouden de grote vervuilers hun uitstootgedrag direct en jaarlijks terugkerend in de portemonnee voelen. In Frankrijk en Zweden gebeurt dit al.
2. Anderhalf miljoen gebouwen en huizen moeten aardgasvrij worden en elk gebouw en elke woning moet op en top worden geïsoleerd. Huiseigenaren kunnen daarvoor een lening afsluiten, die zij na verkoop overdragen aan de nieuwe eigenaren. Voor huurders geldt: de energierekening en huur mogen door isolatiemaatregelen niet hoger worden dan nu.
3. In 2030 mogen er in Nederland alleen nog maar elektrische auto’s worden verkocht. Per 2020 stijgen de accijnzen op benzine en diesel met een cent per liter. Overheidsinstellingen mogen per 2028 geen wagenpark meer bezitten met auto’s die draaien op fossiele brandstoffen.
4. Kopers van elektrische auto’s krijgen de komende jaren een aanschafkorting. In 2021 heeft deze korting met 6.000 euro de hoogste piek.

Klimaatakkoord NL: grootste vervuilers ontspringen de dans

Bovenstaande is een greep uit de meest in het oog springende conceptmaatregelen. Deze zijn dus nog niet definitief. De komende maanden gaan het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving deze doorrekenen op haalbaarheid. De milieuorganisaties, die daags voor de presentatie van het plan uit het overleg stapten, namen al een voorschot met forse kritiek; de grootste vervuilers ontspringen de dans. Namelijk, door het uitblijven van een directe emissiebelasting. Consumenten krijgen komend jaar te maken met een hoger gastarief en betalen mee aan toekomstige transitiekosten aan het net.

Opbeurend slot: bedrijven die verantwoordelijkheid nemen

Moeten we nu balend achteroverleunen tot er internationaal en nationaal wel goede en bindende plannen liggen? Welnee. Neem een voorbeeld aan bedrijven die gewoon zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Zonder de druk van boetes. Hieronder vindt u een aantal opbeurende voorbeelden uit verschillende lokale hoeken. Wie zijn energie stopt in woede over vervuilers die ongestraft kunnen doorgaan, moet onderstaande even lezen.

Minder CO2-uitstoot op Texel

Texelse Stoombootonderneming TESO zette met de bouw van een nieuwe veerboot in 2015 een belangrijke stap. De boot vaart namelijk op de schone en duurzame brandstof CNG. Tankwagens om het gas naar Texel te brengen zijn niet nodig: er loopt een kilometerslange leiding naar een bunkerstation in de veerhaven. Ook heeft het schip energieopslag in de vorm van batterijen voor de opbrengst uit 700m2 zonnepanelen op het bovendek van het schip. Het resultaat: een schonere lucht en een fors lagere CO2-uitstoot in het gebieden tussen Den Helder en Texel.

Elektrische containerschepen

In het klimaatakkoord stelt het kabinet niets voor om een heel vervuilende sector aan te pakken: de containerscheepvaart. Het Nederlandse bedrijf Port-liner heeft deze overheidsprikkel niet nodig voor een flinke portie zelfreinigend vermogen. Lees hier hoe zij tientallen elektrische containerschepen in het Wilhelminakanaal gaan laten varen.

Ombouwen van klassiek-fossiele auto’s naar elektrisch

Hij kwam al eens op onze uitnodiging naar Texel om te praten over zijn werk: Anne Kloppenburg. Deze jonge ondernemer verovert vanuit zijn werkplaats in Amsterdam de wereld met ombouwen van schepen en auto’s. Hoe? Door de benzine- en dieselmotoren te vervangen door een elektromotor. Dankzij zijn inzet varen er nu al honderden geluidloze en schoenschepen door de binnenwateren van verschillende steden. Binnenkort vervangt hij de dieselmotoren van alle auto’s van de Franse ANWB voor elektrische.

Power to the people op vakantieparken

Veel huizen op vakantieparken zijn in bezit van particuliere eigenaren. Zij willen vaak hun woning verduurzamen. Dankzij hun wensen en invloed op het parkbeleid via de Vereniging van Eigenaren, gaan steeds meer grote vakantieparken hun elektriciteitsnet vernieuwen. Zo kunnen de eigenaren zonnepanelen plaatsen en hun elektrische auto’s opladen. De grotere vakantieparken op Texel starten binnenkort met een intensief proces zoals deze. Dankzij de positieve reuring die de huiseigenaren veroorzaken. Binnenkort hoor ik of ik mag gaan adviseren over de uitvoering en aanpak op één van deze parken.

Wanneer neemt u zelf het heft in handen?

Zo heeft elke lokale samenleving tientallen voorbeelden van bedrijven en wijken die, gedreven door onvrede over de leiders van deze wereld, zelf het heft in handen nemen. Hele nieuwbouwwijken gaan voor een gasloze energiehuishouding. Buren kopen met elkaar isolatiematerialen in en besparen honderden kubieke meters gas per jaar. Bedrijven vervangen hun dieselbusjes voor elektrische en halen hun energie uit zonne-energie. Wilt u een gelukkig, duurzaam en goedkoper nieuw jaar tegemoet zien? Stop met balen over het mislukken van de Klimaatsamenwerking tussen de landen en de tomeloze hypocrisie van Shell. Gebruik de energie liever voor het nemen van uw eigen verantwoordelijkheid.

Ik wens u een daadkrachtig 2019 toe. Voordat u een hap uit uw eerste oliebol van dit jaar neemt: kijk hieronder even hoe Greta Thunberg gehakt maakt van de Klimaattopleden in Katowice. De vijftienjarige dame geeft ons een heel belangrijke boodschap mee: de echte macht behoort aan de mensen en u bent nooit te klein om een bijdrage leveren.