Texel moet zelfvoorzienend worden: studenten in actie

Studenten uit alle windstreken en hun docenten komen op uitnodiging van Pepijn Lijklema van Texlabs geregeld naar Texel. Om onder leiding van docenten en ondernemers een studieprogramma te volgen. Vorige week werkten studenten van Hogeschool Inholland ideeën uit, die Texel helpen zelfvoorzienend te worden. Met vijf anderen mocht ik studenten versneld wegwijs maken in de eilandsamenleving. Drie levenslessen die wij hen meegaven.

Met veel plezier volgde ik de studenten tijdens hun studieweek op Texel. Van maandag tot en met vrijdagochtend werkten de studenten hun plannen uit. InHolland had studenten van allerlei richtingen samengevoegd in projectgroepen. Niet alleen de technische uitwerking was belangrijk. Rekening houden met de belevingswereld van je doelgroepen (bedrijven, toeristen en Texelaars) ook. Halverwege de week hielp ons team de studenten om hun plan bij te stellen. Met als einddoel: een presentatie aan de  eindjury (ondernemers, docenten, politici).

Deze levenslessen gaven wij hen in de gesprekken en colleges op Texel mee:

Texelse levensles 1: zet door

Op Texel een project aan de man brengen waarin je gelooft, is een kwestie van doorzetten. Ik heb dat aan den lijve ondervonden. Natuurlijk woont er op Texel een grote groep early adapters die open staat voor vernieuwingen. Echter, in het algemeen is de Texelaar protectionistisch en vrij sceptisch. Vooral tegenover overkantse ideeën kunnen Texelaars ageren. Het dogma: ‘Op Texel hebben we alle kennis en ervaring zelf in huis’ is een taaie. Laat je daar niet door tegenhouden na één teleurstelling of een zaal vol sceptici. Als je idee echt goed is, zet je door.

Texelse levensles 2: neem beslissingen op basis van cijfers

‘Texel is niet te vol met toeristen, want als je 50 meter wegloopt bij het strandpaviljoen, dan is het strand nagenoeg leeg.’ Er zijn wél te veel toeristen op Texel, want ik sta elke vrijdag op een overvolle veerboot.’ Op basis van deze subjectieve beweringen worden er op Texel soms discussies gevoerd. Zonder al te veel cijfers, met een beetje bravoure en een dosis onderbuikgevoel. Door deze mix zijn al vaak, tot verbijstering van velen, projecten al bij voorbaat afgeserveerd. Zo kwam een idee voor het plaatsen van windmolens op of rond Texel niet eens tot een háálbaarheidsonderzoek. De negatieve, subjectief georiënteerde lobby won het van de enthousiastelingen. (ik chargeer, maar ik wil gewoon even mijn punt maken). Achteraf zeggen de initiatiefnemers dat ze zelf ook een haalbaarheidsonderzoek hadden kunnen doen. Dat was het burgerinitiatief sterker geweest

Wil je op Texel een project uitrollen zonder dat je ten onder gaat aan de scepsis op basis van onderbuikgevoelens? Doe dat dan met harde cijfers en zo objectief mogelijke data.

Texelse levensles 3: wees concreet en baken af

De Texelse economie draait op de winst die we maken met de ontvangst van toeristen en  verkopen van agrarische producten. Daar omheen vind je een schil van dienstverleners, die de bedrijven in de landbouw en het toerisme helpen met hun bedrijfsvoering. Grote handelsbedrijven en industriële grootmachten vind je hier op Texel niet. De gemiddelde eilander is een uitvoerder en vooral ‘scheppend’ bezig. Is je plan nog vaag en niet helemaal afgebakend? Maak het eerst concreet en presenteer het dan aan  je omgeving. Het is prachtig om een ‘hoger’ doel te hebben, maar laat alle die je voorafgaand aan het halen van dat hogere doel duidelijk zien. Mensen en ondernemers in kleine gemeenschappen vinden het prima als jij The Sky als The Limit ziet, maar willen wel graag concreet weten hoe jij die Sky precies gaat bereiken. Anders haken ze halverwege de ruimtereis af.

Wat bedachten de studenten?

33 studenten verdeelden zich in zes groepen. Vijf van hen bedachten een plan, de zesde groep, bestaande uit multimediastudenten, maakte een compilatiefilm van de week op Texel. Hieronder, in mijn eigen woorden, een samenvatting van de plannen.

Plan 1. Het waterhuishoudingskeurmerk

Maak een waterhuishoudingskeurmerk voor Texelse bedrijven die veel water besparen. Hang er concrete voorwaarden aan om het keurmerk te mogen dragen. Zo kunnen Texelaars en Texelliefhebbers een samenwerkingspartner, bungalowpark of winkel kiezen op basis van hun duurzaamheid en besparingssucces. NB: toeristen verbruiken drie keer zoveel water als Texelaars en geen enkele toeristische dienstverlener doet er actief iets aan. Spaarzaam zijn is de eerste stap richting zelfvoorzienend zijn.

Plan 2. Texelse duurzaamheidsregio’s

Deel Texel op in duurzaamheidsregio’s, met de  zeven dorpen als hart van die regio’s. Van dichtbij bekeken heeft elk dorp op Texel zijn eigen belangen. Breng in kaart welke duurzaamheidsbehoeften elk dorp met zijn omliggende regio heeft. Richt een fonds op waarbij elke regio via haar dorpscommissie beoordeelt welke projecten voor hen uitvoerbaar en succesvol zijn.

Plan 3. Georganiseerd samenwerken

Maak één samenwerkings- en kennisplatform dat alle sleutelorganisaties en –groepen vertegenwoordigt. Met elkaar zorgen zij voor draagvlak. Bij deze presentatie maakte mijn hart een sprongetje, omdat wij met een aantal Texelse transitiedeskundigen bezig zijn met een soortgelijk plan op Texel. Daarover later meer in mijn volgende blog!

Plan 4. Een vakantiepark bouwen van restafval

Maak een restafval-park op Texel. Met vakantiehuizen die gebouwd zijn van alle afval dat na recyclen overblijft. Het park is niet alleen een plek waar je vakantie viert, het is ook een kennis- en inspiratiepark over hergebruiken van restafval. Hiermee maken we een kleine kenniseconomie, die toeristen en deskundigen trekt.

Plan 5. De zeewierkwekerij van Texelse boeren

Kweek zeewier, maak boeren eigenaar van de kwekerij en laat hen het verkopen en zelf gebruiken om hun land mee te bemesten.

Officieel was er ‘een winnaar’, maar dat vond ik het minst belangrijk. De algemene winst was het bewijs dat je met écht onbevangen samenwerken, het dienen van een algemeen belang en rekening houdend met de lokale mores, zelfvoorzienend kunt worden. Daar kunnen de eigengereide Texelaars weer wat van leren.