De Texelse transitie: drie redenen waarom ik sta te popelen

Sinds een paar maanden bestaat de Duurzame Energie Alliantie (DATXL). Een samenwerking tussen vijf Texelaars, waaronder ik. Wij willen er voor zorgen dat het eiland per 2040 volledig in zijn eigen energie voorziet. Drie redenen waarom ik sta te popelen om de transitie waar te maken.

Als zelfstandig ondernemer zonder personeel help ik bedrijven om meer gebruik te maken van duurzame energiebronnen. Binnen het bedrijf kijk ik met de klant naar systemen die op de lange termijn aantrekkelijk zijn voor mens, milieu en de portemonnee. Andere belangen dan het ondernemersbelang ken ik niet; ik werk onafhankelijk van productleveranciers en de overheid.

1. Omdat samenwerken effectiever is.

Er zijn meer mensen op Texel die ongeveer hetzelfde werk doen en we kwamen elkaar steeds vaker tegen. Met elkaar hebben het incidentele kruisen van de paden omgezet naar een constructieve samenwerking. Met als doel: het effect van ons werk vergroten door samen te werken. In 2040 willen we dat Texel zichzelf helemaal voorziet van energie, dankzij de mogelijkheid om energie op te slaan. Dat laatste is overigens de tofste uitdaging.

De inhoud van ons plan, dat beschrijft hoe we die doelen willen bereiken, is niet het ei van columbus. Het beschrijft een manier van samenwerken die op andere plekken al meer dan prima werkte. Zoals op het eiland Samsø: bedrijven en inwoners wekken hier sinds begin 2000 hun eigen energie op. Waarom zouden wij hun voorbeeld niet volgen? Natuurlijk weten we dat het ooit eerder is geprobeerd (‘Texel Energieneutraal in 2020’). We leren van de lessen uit het verleden en kijken vooruit.

Hoe lukt het de Denen om inhoud te geven aan samenwerken?

Hoe lukte het de Denen op Samsø om samen met inwoners, bedrijven en overheden om hun eigen energie op te wekken (en kregen de Texelaars nog niet eens de handen op elkaar te voor een ónderzoek naar windmolens)?
Initiatiefnemer Søren Hermansen zijn aanpak bepaalde het succes. De initiatiefnemers hebben in een heel vroeg stadium alle belanghebbenden en omwonenden laten meedenken, meebeslissen en financieel deel uit laten maken van het plan. Om even in het voorbeeld van de windmolens te blijven: elke omwonende van een windmolen is aandeelhouder.

Samsø heeft twee voordelen ten opzichte van Texel. Allereerst: minder inwoners, dus meer slagkracht. Ook maakte het ontbreken van een gasnetwerk het makkelijker om snel draagvlak te krijgen voor een warmtenetwerk. Texel heeft meer inwoners en een goed functionerend gasnetwerk. Wij zullen dus iets harder moeten werken om de Texelaars enthousiast te maken voor alternatieve bronnen.

Wat we gemeen hebben met Samsø is onze eilandcultuur. Onderstaand schema (van Pepijn Lyklema) laat zien hoe de initatiefnemers op Samsø de samenwerking inhoud gaven en hoe het op Texel ook kan lukken. Het motto van deze manier van systeemdenken is tweeledig:

• Samen klein beginnen, in alle openheid en met alle belanghebbenden: inwoners, bedrijven, overheden en stichtingen.
• Alle kennis en deskundigheid zo benutten, dat de totale samenleving en economie er beter van wordt.

2. Omdat we geen keus hebben.

Voor ons staat niet meer ter discussie of wij mensen nu wel of niet de hand hebben de opwarming van de aarde. Wij geloven de feiten en cijfers die wetenschappers presenteren en zeggen: JA, mensen zijn verantwoordelijk, JA de opwarming brengt schade toe aan kwetsbare ecosystemen en JA wij moeten het oplossen. Er is wat ons betreft geen sprake van een keuze.

3. Omdat een transitie Texel een kenniseconomie oplevert

Wetenschappers, slimme denkers en intelligente uitvoerders. Texel heeft hen nodig om onze eilandtransitiedoelen van 2040, volledig zelfvoorzienend en in staat energie op te slaan, waar te maken en vol te houden. Dit alles zorgt ervoor dat onze op agrarische en diensten gerichte economie er een nieuwe, weliswaar kleine, maar belangrijke economie bij krijgt: de kenniseconomie. Hoe gaaf zou het zijn als de jeugd na de studie gewoon terug kan keren op Texel voor een baan in de Texelse duurzame energiesector? Dan hebben we het nog niet gehad over alle dienstverleners rondom de sector die mensen nodig hebben.

Foto: De veerdienst op Texel heeft in 2017 en 2018 de Co2-uitstoot door  haar veerboten met 40 procent teruggebracht.

Wie maken deel uit van de werkgroep Duurzame Energie Alliantie?

Esther Krijnen – InnoFundNL. Adviseert bedrijven die duurzamer willen worden over subsidiemogelijkheden. Zij helpt met voldoen aan de subsidie-eisen en de financiële en inhoudelijke planning.

Pepijn Lijklema – Vigor Novus. Geeft advies over duurzame innovaties. Hij was verantwoordelijk voor het led-lichtenplan op Texel. Is daarnaast de bedenker van Texlabs: een Texels kennisinstituut over duurzaamheid, dat draait op de ideeën van studenten.

Nienke Bloksma – Energiek Advies. Houdt zich op Texel en samen met de gemeente Texel bezig met energieneutraal en gasvrij maken van huizen.

Benno Bakker – Vloedlijn Advies. Is vooral enthousiast over de Texelse transitieplannen. Hij is de man die helpt om het verhaal van de Duurzame Alliantie Texel over het voetlicht te brengen.

Jord Kuiken – Transities die energie geven. Weet wat er technisch nodig is om traditionele bronnen los te laten en over te stappen op nieuwe energie. Helpt verenigingen, stichtingen en bedrijven met de teruggaaf Energiebelasting (en stimuleert hen om de teruggaaf te investeren in nieuwe energiebronnen).

Wilt u elke maand toffe verhalen lezen over de transitie op Texel?  Meld u dan hier aan.